Hoogbegaafden beleven gebeurtenissen of situaties op hun eigen manier en benaderen de wereld ook op hun eigen unieke wijze. Dit is helder weergegeven in het Delphimodel en als volgt omschreven in de volgende definitie: “Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Autonoom, nieuwsgierig en gedreven van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.” Delphimodel Hoogbegaafdheid©
In mijn praktijk werk ik al jaren met hoogbegaafden en ben ik geboeid door de persoonlijkheid van deze doelgroep.
Hieronder geef ik voorkomende thema's aan die ik tegen kom bij mensen in mijn praktijk.
Coping
De neiging tot aanpassing is vaak aanwezig, verzet hiertegen ook en wat kan leiden tot problemen voor jezelf en/of in de omgang met anderen. Vaak weet je dan zelf niet meer wat je nu eigenlijk precies wil en wordt het een innerlijk gevecht tussen aanpassen (aan al of niet vermeende verwachtingen) of verzet tegen deze aanpassing (bijvoorbeeld door passief te worden, uit te stellen, 'geen zin' te hebben, afleiding zoeken, met als gevolg onderpresteren, enz.). Maar wat je nu écht wilt, weet je soms niet meer. Het contact met je eigen idealen, wensen, verlangens, gevoelens en ervaringen, kan vervaagd zijn.
Heb je het idee niet begrepen te worden door de ander, praten jullie langs elkaar heen of heb je continue misverstanden? Soms komt dat omdat een hoogbegaafde stappen in het denkproces overslaat; het is belangrijk om je luisteraar of gesprekspartner mee te nemen in je gedachtengang en niet gelijk met een voorstel ter verbetering van de situatie of met een oplossing naar voren te komen als de ander daar totaal nog niet is in zijn denken.
Andere coping van hoogbegaafden kan bestaan uit discussiëren, theoretiseren, analyseren, psychologiseren, rationaliseren, relativeren, devalueren (van anderen of van zichzelf), hoge eisen stellen of de lat hoog leggen, humor, sceptisch zijn (eerst zien dan geloven), overtuigen, verklaren, uitleggen, enz.. Uiteraard kan iedereen deze manier van omgaan met zichzelf en anderen hebben, maar bij hoogbegaafden lijkt dit vaker voor te komen. Een hoogbegaafde doet vaak veel 'met het hoofd', wat niet betekent dat ze geen contact met hun gevoelens hebben. Soms is het wel lastiger om naar je eigen gevoel te luisteren, als je vanuit je denken iets totaal niet logisch vindt.
Burn-out of bore-out
Vaker is gebleken dat hoogbegaafden op het werk spanningsklachten kunnen krijgen, waardoor ze gaan denken dat ze burn-out zijn. Als je niet weet of je nu een burn-out hebt of een bore-out, kunnen we dat gaan uitzoeken. Het komt bijvoorbeeld voor dat hoogbegaafden op het werk 'verveeld' zijn geraakt, dan toch alles op alles zetten om door te gaan terwijl de uitdaging mist. Ze passen zich aan en doen hun best hun plezier in het werk weer terug te krijgen. Maar ze raken gaandeweg steeds minder gemotiveerd, gaan twijfelen aan henzelf, worden somber, haken af, worden ziek of oververmoeid, voelen zich afgewezen, onbegrepen en/of krijgen conflicten. Eerder lijkt er dan sprake te zijn van een bore-out. De uitdaging is weg, de passie wordt niet meer gevonden in het werk of het contact met wat nu werkelijk met plezier wordt gedaan is er niet meer.
Genderidentiteit
Bij de groep hoogbegaafden is de gender identiteit ook niet altijd even helder; sommige hoogbegaafden voelen zich uitgesproken heteroseksueel, homoseksueel, biseksueel, non-binair.... maar het komt ook voor dat hoogbegaafden niet goed weten in welk 'hokje' ze nu precies passen. De indruk, naar aanleiding van enkele onderzoeken, is dat het bij deze groep vaker een issue is dan bij andere groepen in de samenleving.
Het is mogelijk ook niet altijd helder bij hoogbegaafden waar de (seksuele) voorkeur naar uitgaat. Vallen op een persoon of op een uitstraling komt vaker voor, het geslacht lijkt dan bij hen ondergeschikt.
Nadenken over vragen als 'ben ik dan biseksueel of panseksueel' is dan helemaal niet vreemd, maar past bij de identiteit van de hoogbegaafde die met deze vragen zit.
Eenzaamheid
Onder hoogbegaafden is ook veel eenzaamheid; het valt niet altijd mee om mensen te vinden met wie een gelijkwaardig contact wordt ervaren. Hoogbegaafden houden daarbij minder van small talk, ze gaan het liefst meteen de diepte in met hun gesprekspartner en dat lukt niet altijd. Een vereniging als Mensa is er onder andere op gericht om belangen van hoogbegaafden te vertegenwoordigen, maar ook om onderlinge sociale contacten te bevorderen.
Als je hoogbegaafd bent of denkt dat je hoogbegaafd zou kunnen zijn, begeleid ik je graag met alle issues waar je tegenaan kunt lopen, onderzoeken we kansen en mogelijkheden en werken we toe naar een leven wat door jou als zinvol wordt ervaren. Aanpassingen die altijd zijn gedaan mogen worden los gelaten, waarna je 'gewoon' of 'ongewoon' jezelf mag zijn.